رد پای هویّت ایرانی در شاهنامۀ فردوسی

author

  • نصرت الله رستگار پژوهشگر بازنشستۀ انستیتوی ایران شناسی آکادمی علوم اتریش
Abstract:

شاهنامۀ فردوسی در واقع تلاشی بود برای بازشناسی تاریخ باستان و هویت ایرانی که در برخورد بیگانگان مهاجم مورد تهدید قرار گرفته بود. نویسنده در این مقاله کوشیده است با بررسی آماری و تعریف و تلقی فردوسی در جای جای شاهنامه تعریفی از ایران و هویت ایرانی از منظر شاهنامۀ فردوسی و در دوره­‌های مختلف آن به دست دهد. بر این اساس مفهوم ایران که در کتاب­‌های نخستین، و در واقع در بخش اساطیری شاهنامه، هنوز ناشناخته است در دوره­‌های بعد به تدریج ظهور می­‌یابد و سپس تحولاتی را از سر می­‌گذراند که در این مقاله به تفصیل و با ذکر شواهد معرفی و بررسی شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شیوه‌های شخصیت‌پردازی در شاهنامۀ فردوسی

شخصیت به هم‌راه پیرنگ محوری‌ترین و مهم‌ترین عناصر داستانی بشمار می‌آید. عنصر شخصیت در ادبیات داستانی قدیم و جدید عنصری ثابت و با اهمیت بوده، و سنگ بنای اثر ادبی را تشکیل می‌دهد. در بیان اهمیت شخصیت داستانی همین بس که اگر در داستان، شخصیت وجود نداشته باشد، ماجرایی اتفّاق نخواهد افتاد. شخصیت‌ها در متون داستانی به دو روش مستقیم و غیر مستقیم پردازش می‌شوند. شاهنامۀ فردوسی را نیز می‌توان اثری داستانی...

full text

بازنمایی اجتماعی شاهنامۀ فردوسی (بررسی هویت فرهنگی-اجتماعی نهاد خانواده ایرانیان از نگاه فردوسی)

پژوهش حاضر مسئل? شکل خانواده‌های شاهنامه، توزیع قدرت در آن‌ها و همچنین هویت نهاد خانواده را در شاهنامه بررسی می‌کند. بدین منظور با بررسی پیشین? نظری مرتبط با موضوع تحقیق، نظریه‌های مرتبط با موضوع مطرح شده و چهارچوب نظری تحقیق با توجه به زمین? تحقیق نگاشته شد. برای بررسی موضوع، روش محاکات مورد استفاده قرار گرفت و سعی شد با استفاده از بازنمایی اجتماعی به شیو? جامعه‌شناختی فضای درون ذهنی سراینده ا...

full text

رد پای عقاب

شعر فارسی در سالهای آغازین قرن چهاردهم شمسی شاهد دگرگونی ها، نوآوری ها، دغدغه ها، گفتگوها و اختلاف نظرهای بسیار است. در همین روزگار است که پرویز ناتل خانلری شعر عقاب را می‌سراید. مثنوی که از ماندگارترین سروده های معاصر است. دلیل سرودن عقاب، تقدیم آن به صادق هدایت، نقل جمله ای از خواص الحیوان، انتشار آن برای اولین بار و پاسخهایی که شاعران دیگر با انگیزه های شاعرانه و جز آن به عقاب داده اند، ماجر...

full text

نمودِ عرفان (گنوس) مانوی در شاهنامۀ فردوسی

با درنگ در شاهنامه با گونه­ای باور روبه­رو می­شویم که می­توان آن را اندیشه­های گنوسی نام نهاد. این نگرش گنوسی، تفکّری است جهانی که در سدۀ نخستین مسیحیّت رواجی چشم­گیر داشته است و در مصر، روم، اسکندریه، جنوب عراق و فرارودان گسترش یافته است و در ایران باید مانویان را نمایندۀ این گروه پنداشت که آرای آنـان در شاهنـامه راه یـافته است؛ چنان­کـه ضحّاکِ شاهنامه جنسیّتی مادینه همچون آزِ مانویان می­یابد و ماره...

full text

بازتاب شاهنامۀ فردوسی در غزل‌های حسین منزوی

شاهنامه، اثر ابوالقاسم فردوسی، همواره سند و هویّت قوم ایرانی شمرده می­شده است. در طول دوران هزار سالۀ پس از سرایش شاهنامه، بیش­تر شاعران و نویسندگان ادب فارسی، ضمن پذیرش آن به­عنوان مهم­ترین منبع و مأخذ داستان­های حماسی و اسطوره­ای ایران، هرگاه نگاه و توجّهی به اسطوره­ها و داستان­های پیش از خود داشته­اند، از بُن­مایه­های حماسی و زمینه­های تلمیحی این اثر بهره­هایی بسیار برده­اند. از آن­جاکه شاهنامۀ...

full text

تعبیرپذیری واژۀ سخن در شاهنامۀ فردوسی

شیوۀ به‏کارگیری زبان در شاهنامۀ فردوسی همچون آثار دیگر بزرگان ادب فارسی، شیوه‏ای خلّاقانه و در عین حال منحصر به فرد است. نمونه‏ای از این خلّاقیت هنگام استفاده از واژۀ سخن روی می‏نماید. فردوسی بدون مقید ماندن به کاربرد‏های متداول این واژه در روزگار وی، قابلیت خاص واژۀ یاد شده را دریافته است و در درون منظومۀ هنری خود ظرفیت تعبیریِ بسیار فراخی بدان بخشیده است. هدف پژوهش حاضر آن است تا به منظور تبیین...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 53

pages  99- 126

publication date 2014-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023